Tháng 11 năm 2022, công ty chuyên nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence – AI) OpenAI công bố ứng dụng ChatGPT,[1] một phần mềm có khả năng tương tác với người sử dụng một cách “thông minh”. Khác với những ứng dụng tìm kiếm (search engines) mà con người đã quen thuộc bấy lâu nay như Google, Yahoo, Bing… ChatGPT có khả năng trả lời các câu hỏi người sử dụng đưa ra bằng cách lựa chọn dữ liệu và tổng hợp thành câu trả lời chứ không chỉ dẫn họ đến những nguồn tài liệu trên Internet.
ChatGPT nhanh chóng thu hút sự chú ý không chỉ của giới chuyên môn về khoa học máy tính mà còn của người sử dụng máy tính thông thường. Chỉ trong hai tháng kể từ khi ra mắt, ChatGPT đã đạt mốc 100 triệu người đăng ký sử dụng thường xuyên, nhanh hơn tất cả những ứng dụng mạng xã hội khác trong lịch sử mạng Internet. Ứng dụng Instagram cần hai năm rưỡi và Tiktok cần chín tháng để đạt đến con số đó.[2] Ảnh hưởng của ChatGPT lớn đến nỗi các ông lớn công nghệ khác như Google hay Microsoft phải nhanh chóng công bố ứng dụng AI của mình. Microsoft đã cập nhật ứng dụng tìm kiếm Bing của mình với dòng quảng cáo: “Giới thiệu Bing mới: Hỏi câu hỏi cụ thể, nhận câu trả lời đầy đủ (Introducing the new Bing: Ask real questions, get complete answers).[3]
Là một cựu sinh viên chuyên ngành khoa học máy tính và kỹ sư phần mềm trước khi bước vào chức vụ, tôi rất tò mò về khả năng của ChatGPT. Do đó, tôi nhanh chóng đăng ký vào ChatGPT và bắt đầu tương tác với nó trong lĩnh vực Kinh Thánh, Thần học, và Giáo dục Thần học. Dưới đây là tóm tắt trải nghiệm và nhận định của tôi về ChatGPT.
Tôi hỏi ChatGPT rằng có cần phải vào trường Kinh Thánh trước khi dấn thân vào mục vụ hay không. ChatGPT trả lời là không. ChatGPT cho biết rằng mặc dầu theo học trường Kinh Thánh cách chính quy hữu ích cho việc hiểu biết sâu về Kinh Thánh và các nguyên tắc của mục vụ, tuy nhiên, có bằng cấp tại một trường Kinh Thánh không phải là yêu cầu của tất cả các mục vụ. Câu trả lời dầu hơi tổng quát nhưng cũng khá chính xác, nhất là ở hải ngoại.
Tôi yêu cầu ChatGPT cung cấp một chương trình giảng dạy của trường Kinh Thánh trong lĩnh vực mục vụ. ChatGPT trả lời rằng có 8 lĩnh vực như sau: Nghiên cứu Kinh Thánh (Biblical Studies), Thần học (Theology), Lịch sử Hội Thánh (Church History), Mục vụ Chăn Bầy (Pastoral Ministry), Giảng (Homiletics), Truyền Giáo (Evangelism & Missions), Đạo Đức Cơ Đốc (Christian Ethics), Tăng Trưởng Tâm Linh (Spiritual Formation). Rất tốt! Khi tôi hỏi lĩnh vực nào là quan trọng nhất thì ChatGPT nói là không có ý kiến cá nhân, và thêm rằng mỗi lĩnh vực có tầm quan trọng khác nhau cho các mục vụ cụ thể nào đó. Rất tốt.
Một điều tôi nhận ra rằng khi được yêu cầu trả lời rõ ràng về một tín lý thì ChatGPT thoái thác với câu nói, “Tôi là một mô hình ngôn ngữ trí tuệ nhân tạo, tôi không có niềm tin hoặc ý kiến cá nhân.” (“As an AI language model, I don’t have personal beliefs or opinions.”). Tôi hỏi ChatGPT, “Bạn nghĩ gì về lời tuyên bố của Chúa Giê-xu trong Giăng 14:6?”. Sau khi giải nghĩa chính xác rằng “the way” là con đường duy nhất dẫn đến Đức Chúa Trời, ChatGPT nói rằng đây là một lời tuyên bố đem đến nhiều tranh luận trong lịch sử.
Điều khá lý thú trong tương tác với ChatGPT xảy ra khi tôi đặt ra ba câu hỏi dưới đây theo thứ tự. Câu hỏi thứ nhất là trận lụt thời Nô-ê là cục bộ (local) hay toàn cầu (global). ChatGPT cho rằng câu trả lời phụ thuộc vào quan điểm giải kinh và niềm tin của mỗi người; ChatGPT không có câu trả lời cụ thể. Câu hỏi thứ hai là có phải trận lụt đó giết chết mọi người trên mặt đất trừ gia đình Nô-ê hay không. ChatGPT cho là đúng. Tôi hỏi tiếp, như vậy có phải trận lụt thời Nô-ê làm ngập cả thế giới (a global event). ChatGPT trả lời là đúng rồi. Tôi nghĩ ChatGPT không nhất quán giữa câu trả lời thứ nhất và thứ ba.
Điều đáng ghi nhận
- Nhìn chung, ChatGPT là một công cụ tìm kiếm khá ấn tượng với khả năng tổng hợp thông tin và đối thoại khá đầy đủ với người sử dụng. Tuy nhiên, cho đến hôm nay, các câu trả lời của ChatGPT khá tổng quát và đa chiều. Là một công cụ AI với các thuật toán tự học (deep machine learning algorithms), tôi nghĩ rằng các câu trả lời của ChatGPT sẽ tốt hơn trong tương lai.
- Dầu muốn hay không, ChatGPT và các ứng dụng AI tương tự là một hiện thực cần được chấp nhận. Tôi nghĩ rằng cấm sinh viên sử dụng là một nhiệm vụ bất khả thi. Thực ra, lâu nay sinh viên luôn nghiên cứu và tìm kiếm thông tin trên mạng. ChatGPT chỉ cung cấp thông tin một cách trực tiếp hơn mà thôi. Điều quan trọng là các trường thần học phải dạy cho sinh viên của mình cách thẩm định dữ liệu trên một nền tảng tín lý vững chắc.
- ChatGPT có thể được sử dụng như công cụ trợ giúp thu thập thông tin trong bước đầu của quá trình nghiên cứu. Sinh viên nên thẩm định và chọn lọc thông tin dựa trên quan điểm thần học của mình.
Cảnh báo
- Việc ChatGPT cung cấp câu trả lời gọn gàng, tiện lợi là con dao hai lưỡi. Nếu không có kỹ năng phản biện, sinh viên dễ sao chép toàn bộ thông tin từ ChatGPT vào bài làm của mình. Hơn lúc nào hết, sinh viên cần xây dựng cho mình một nền tảng Kinh Thánh và Thần học vững chắc. Đứng trên nền tảng đó, sinh viên có thể thẩm định thông tin từ các nguồn Internet, kể cả ChatGPT, đối chiếu với niềm tin của mình trước khi hình thành chính kiến. Sinh viên cần thực hiện công việc nghiên cứu cách nghiêm túc, chuyên nghiệp từ các nguồn dữ liệu, tránh phụ thuộc vào những công cụ như ChatGPT làm việc thay mình.
- Thông tin không biến đổi con người. Biến đổi con người trở nên giống Chúa Giê-xu (Rô-ma 8:29; Cô-lô-se 3:10) là công việc của Đức Thánh Linh. Không có công cụ nào có thể thay thế Đức Thánh Linh.
- Sự ra đời của ChatGPT và các ứng dụng tương tự có thể là một thách thức cho những chương trình giáo dục thần học mang tính cung cấp thông tin thuần túy. Các trường thần học cần quay về với Lời Đức Chúa Trời để đào luyện người hầu việc nhà Đức Chúa Trời một cách toàn diện: kiến thức, tấm lòng, kỹ năng dưới sự tể trị của Đức Thánh Linh.
Mục sư Tiến Sĩ Nguyễn Văn Tín, EdD
Phó Viện Trưởng, Giám đốc Học vụ
Viện Thần Học Tin Lành Việt Nam
Union University of California
——————–
[1] ChatGPT viết tắt của Chat Generative Pre-Trained Transformer.
[2] Nguồn: https://time.com/6253615/chatgpt-fastest-growing/. Tìm kiếm 3/3/2023.
[3] Nguồn: https://www.bing.com/. Tìm kiếm 3/3/2023.
0 Comments